İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde (İBB) reklam panoları izni alımında büyük bir yolsuzluk iddiası ortaya atıldı. Bir tevdi raporunda, İBB'ye bağlı şirketlerin reklam alanlarını usulsüz kullandığı, izinsiz reklam uygulamalarıyla 4 milyar liranın üzerinde kamu zararı oluşturduğu belirtildi. Soruşturma, Ekim 2019'da bir reklam şirketinin Beşiktaş'taki reklam alanlarının kendisinden alınarak başka şirketlere verilmesiyle başladı. Şirket, İBB'nin İstanbul Reklam İlan ve Tanıtım Yönetmeliği'ni gerekçe gösterdiğini ancak bunun yasa dışı bir kazanç sağlamak için yapıldığını iddia etti. Raporda, Kültür AŞ ve Medya AŞ'nin ihale süreçlerini manipüle ederek bazı şirketlere yüksek bedellerle reklam alanı kiraladığı, bu durumun kamu zararına yol açtığı belirlendi. Ayrıca, izinsiz reklam alanı kullanan şirketlerden alınan işgal bedellerinin usulsüz şekilde tahsil edildiği ve bazı şirketlere yasa dışı ödemeler yapıldığı tespit edildi. Bu ödemelerin muvazaalı işlemlerle başka şirketlere aktarıldığı da iddialar arasında yer alıyor.

İBB'nin Reklam Politikalarındaki Usulsüzlükler

Raporda, İBB'nin Kültür AŞ ve Medya AŞ aracılığıyla yaptığı gayrimeşru işlemler detaylı bir şekilde ele alınıyor. İBB'nin reklam alanlarının keyfi kullanımı ve yasa dışı para tahsilleri sonucu oluşan zararın, 16 Ekim 2024 itibarıyla 4 milyar 91 milyon 691 bin 748 lira olduğu, sözleşmelerin sonuna kadar bu rakamın 6 milyar 284 milyon 212 bin 656 liraya ulaşacağı tahmin ediliyor. İstanbul'un çeşitli bölgelerinde, yasak alanlar dahil olmak üzere reklam alanlarının kullanılmasına izin verildiği, özel mülkiyete konu taşınmazlardan yasa dışı işgal bedeli tahsiliyle izinsiz reklam uygulamalarının fiilen yasallaştırıldığı belirtiliyor. Raporda, düzenli denetimlerin yapılmadığı ve izinsiz reklam yapan birçok şirkete cezai işlem uygulanmadığı da vurgulanıyor. Bu durumun, kamu zararını daha da artırdığı düşünülüyor. Soruşturma kapsamında Ekrem İmamoğlu ve diğer belediye yetkilileri ile Kültür AŞ ve Medya AŞ yöneticileri sorumlu tutuluyor.

Muvazaalı İşlemler ve Kamu Zararı

Mecidiyeköy ile Gayrettepe arasındaki köprü ayaklarındaki 88 reklam panosu dahil, toplam 5 bin 610 metrekarelik alanın, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapılan ihale sonucunda Kültür AŞ'ye kiralandığı belirtildi. Ancak, ecrimisil karşılığı kullandırım yapılan 41 ayrı şirkete, Kültür AŞ ve Medya AŞ'den hizmet satın alımı gerçekleştirilmiş gibi "Muhtelif reklamlara ilişkin konsept belirleme, geliştirme, uygulama ve uygulama sonrası kaldırma" konulu gerçeğe aykırı muvazaalı alt yüklenici sözleşmeleri imzalatıldığı ifade ediliyor. Muvazaalı bu işler için özel şirketlerden tahsil edilen 23 milyon 946 bin 25 liranın önemli bir kısmının, gerçekte alınmayan hizmet karşılığı alt yüklenici bir medya şirketine aktarıldığı tespit edildi. Ayrıca izinsiz reklam alanı kullanan şirketlerden toplamda 77 milyon 904 bin 625 lira tahsil edildiği bilgisi de raporda yer alıyor. Bu durum, kamu kaynaklarının kötüye kullanıldığının açık bir göstergesi olarak yorumlanıyor.

Haksız Menfaat ve Cezai İşlemler

Tevdi raporunda, İBB ve Kültür AŞ tarafından göz yumulan izinsiz reklam faaliyetleri kapsamında yapılan tespitlere göre, İBB aleyhine 10 yıl boyunca 600 milyon lira, Kültür AŞ aleyhine ise 580 milyon lira kamu zararına yol açıldığı belirtildi. Alt kiracı ve fiili işletmeci özel şirketlere, rapor tarihi itibarıyla 589 milyon 498 bin 560 lira + KDV tutarında haksız menfaat sağlandığı ve bu miktarın sözleşmelerin sonuna kadar 1 milyar 832 milyon 395 bin 200 liraya çıkacağı hesaplandı. Raporda, ilgili şirketlere 132 milyon 600 bin lira ceza kesilmesi gerektiği ve toplamda 1 milyar 964 milyon 995 bin 200 lira + KDV'lik haksız menfaat sağlandığı vurgulanarak, "Haksız menfaat sağlandığı somut, objektif ve açık olarak saptandı" ifadesi kullanıldı. Bu durumun, yetkililer üzerinde büyük bir sorumluluk yükümlülüğü yarattığı düşünülüyor.